W niedzielę 3 października ks. kustosz Marian Kopko oraz kapelan rajdów katyńskich ks. Dariusz Stańczyk i Pan Ryszard Jabłoński z USA podczas mszy o godzinie 12.00 zostali odznaczeni „Krzyżem Służby Niepodległości”.
Inicjatywa ustanowienia odznaczenia Krzyż Niepodległości pojawiła się w 1928, na wniosek Aleksandry Piłsudskiej, która zwróciła uwagę, że wielu zasłużonych dla niepodległości nie posiada żadnych odznaczeń -jako że nie służyli w wojsku.
Krzyż i Medal Niepodległości został ustanowiony rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 29 października 1930 roku. Powstało nowe odznaczenie, które miało charakter wojskowego (co umożliwiało jego nadawanie np. urzędnikom państwowym czy posłom – niepodległościowcom) o wysokim prestiżu. W hierarchii odznaczeń Krzyż Niepodległości (z mieczami lub bez) zajmował miejsce przed orderem Odrodzenia Polski 4 kl., zaś Medal Niepodległości przed srebrnym Krzyżem Zasługi. Jego posiadacze cieszyli się dużym autorytetem w środowiskach lokalnych, tworzyli elity już na poziomie gmin wiejskich czy niewielkich miast. Powołano 27 komisji środowiskowych, które nominowały do odznaczeń, które (co zrozumiałe) było nadawane niemal wyłącznie polskim obywatelom. Jednak można także wyodrębnić pewną grupę cudzoziemców: Węgrów, a w mniejszym stopniu Czechów, Rumunów i Austriaków. Warto zauważyć, że wśród nadań były dwa odznaczenia zbiorowe, obejmujące poległych i zmarłych powstańców 1863 r. oraz poległych w obronie Lwowa w czasie od 1 do 21 listopada 1918 r. Krzyż i Medal Niepodległości nadawano w latach 1930-1939. Prawo do jego otrzymania przysługiwało działaczom niepodległościowym począwszy od żyjących jeszcze powstańców 1863 r. po powstańców zaolziańskich z 1938 r. Ogółem przyznano 88 753 odznaczenia (1817 Krzyży Niepodległości z mieczami, 35 271 Krzyży Niepodległości i 51 665 Medali Niepodległości), z tego 11 259 nadań było pośmiertnych. Jak wspominali wyróżnieni tym odznaczeniem, przesłanie odznaczenia było jasne: czarna wstążeczka z czerwonymi prążkami symbolizowała fakt, iż z mroków niewoli przez krew Polska osiągnęła niepodległość (dewiza odznaczenia: Bojownikom Niepodległości).
Marzeniem Tadeusza Stańskiego i Formacji Niepodległościowej było utworzenie na wzór Krzyża Niepodległościowego odznaczenia dla pokolenia, które w tym stuleciu po raz drugi odzyskało Niepodległość. Uhonorowanie to zostało zrealizowane 17 września 2020r na II Zjeździe Formacji Niepodległościowej.
Decyzję o przyznaniu Krzyża Służby Niepodległości podejmuje Kapituła w składzie:
Sędzia Bogusław Nizieński – honorowy przewodniczący, Tadeusz Stański – przewodniczący, ks. Prałat Józef Roman Maj, prof. Romuald Szeremietiew, prof. Wiesław Jan Wysocki, prof. Paweł Bromski, dr Andrzej Anusz, dr Stanisław Kluza, Elżbieta Królikowska-Avis, Waldemar Pernach, Andrzej Melak, Łukasz Ossowski, Stanisław Sakwa, Tadeusz Dudkiewicz, Mirosław Widlicki, Łucjan Sokołowski, Krzysztof Lancman, Agnieszka Hałaburdzin-Rutkowska – sekretarz.
Kapituła zdecydowała, aby kolorystyka wstążki niosła, nawiązując do tradycji, przesłanie, które brzmi: „z szarości okupacji komunistycznej przez krew i trud do ponownego odzyskania Niepodległości”, równocześnie szarość wstążki nawiązuje do koloru mundurów Piłsudczyków i tradycji, z której wyrósł ruch niepodległościowy. Dewiza odznaczenia: Za Wolną, Za Niezawisłą.
Krzyże przyznawane są w trzech kategoriach:
